NIEUWSBERICHT

Najaarsbijeenkomst JuristenRijk 25 november jl.

De najaarsbijeenkomst stond dit keer in het teken van - hoe kon het ook anders - corona. De juridische directies van de verschillende ministeries hebben het daarmee het afgelopen jaar bijzonder druk gehad. Drie sprekers vertelden over hun ervaringen vanuit verschillende invalshoeken.

Als eerste ging Marco Langendoen (juridisch adviseur/MT-lid bij de directie Constitutionele Zaken en Wetgeving van BZK) in op “Overheidsaansprakelijkheid en Corona”. Naar aanleiding van de coronamaatregelen zijn diverse vorderingen tegen de Staat en/of de veiligheidsregio’s ingediend waarin de legitimiteit/rechtmatigheid van deze maatregelen werd betwist. Marco besprak de verschillende argumenten die als verweer in de juridische procedures zijn ingebracht. Hij wees daarbij o.a. op de acute crisissituatie, de verplichting van de overheid om te handelen vanuit grondrechten, medisch-wetenschappelijk advies dat ten grondslag aan de genomen maatregelen ligt en de financiële steunmaatregelen waardoor de scherpe kantjes ervan worden afgehaald. Tot nog toe is de Staat succesvol in de juridische procedures geweest. Marco benadrukte echter dat het belangrijk is dat de overheid ook bij maatregelen in de toekomst, goed blijft motiveren waarom deze nodig zijn, proportioneel zijn en dat zij tijdig afgeschaald zullen worden.

Kim Bosman (coördinator Wob Corona Unit bij VWS) ging in op de “Spoedwet Covid-19, bezwaren zorgbonus en oprichting Wob Corona unit”. Nadat ze een algemeen inkijkje in de hectiek en hoeveelheid werkzaamheden van haar juridische directie had gegeven, zoemde ze in op de afhandeling van de omvangrijke Wob-verzoeken in verband met corona. Omdat de Kamer een motie had aangenomen dat deze Wob-verzoeken niet verder mochten worden opgeschort dan tot 1 juni 2020, moest VWS daarmee aan de slag. Kernvraag hierbij was hoe zij alle verzoekers zo snel mogelijk van informatie konden worden voorzien, zonder daarbij een te groot beroep op de beleidscollega’s te doen die immers druk met de crisisbestrijding waren. Dit vergde een nieuwe aanpak. Voor het verzamelen van documenten zijn software- en informatiespecialisten ingehuurd en wordt van Zylab gebruik gemaakt om gevonden documenten (800.000!) te ordenen en deels automatisch te kunnen lakken. Ook wordt uitgegaan van een gefaseerde aanpak in onderwerpen en tijd. Binnenkort zal het eerste grote besluit over januari 2020 worden genomen.

Tot slot ging Michael Vonk (coördinerend beleidsmedewerker bij directie Juridische en Algemene Zaken van DG Migratie bij MinJ&V) in op “Het EU inreisverbod….volstrekte willekeur?”. Het EU reisverbod betreft geen besluit zoals de Raad doorgaans neemt, maar een intergouvernementele afspraak tussen regeringsleiders die de lidstaten zelf nationaal moeten implementeren. Er is dus geen juridische basis maar een opdracht van de regeringsleiders met de strekking om het zelf te regelen. In Nederland is de toegangsweigering op artikel 14 van de Schengencode gestoeld, met als motivering dat de inreis een bedreiging voor de volksgezondheid vormt. Nieuw is, dat niet de gezondheid van de individuele reiziger het gevaar vormt, maar de reizigersstromen. Sinds 19 maart 2020 is op deze manier aan ongeveer 450 vreemdelingen de toegang tot Nederland geweigerd. Vervolgens zoemde Michael in op de vraag voor wie het reisverbod bedoeld is, wie daarvan uitgezonderd zijn en de ontwikkelingen die daarin in de loop van het jaar hebben plaatsgevonden.

Al met al een interessante en inspirerende najaarsbijeenkomst!