NIEUWSBERICHT

Terug naar nieuwsoverzicht

31-01-2025

Wijnand Stevens - 'De samenwerking tussen beleid, uitvoering en toezicht'

De vereniging JuristenRijk heeft mij, Wijnand Stevens, als raadadviseur bij Algemene Zaken, gevraagd in deze korte inleiding iets te zeggen over het jaarthema ‘De samenwerking tussen beleid, uitvoering en toezicht’. Als er één onderdeel van de rijksoverheid is dat ver af lijkt te staan van de uitvoering en het toezicht is het wel het ministerie van Algemene Zaken. Een klein ministerie met nauwelijks beleidsverantwoordelijkheid, dat in essentie enkel de ondersteuning van de minister-president in zijn rol als voorzitter van de Ministerraad tot doel heeft. Een ministerie dus, dat volledig is gericht op politieke en bestuurlijke aangelegenheden.

En toch: ministers en kabinetten vallen op problemen in de uitvoering, soms op politieke geloofskwesties, maar nooit op beleidsvragen. Het summum daarvan was natuurlijk het aftreden van Rutte III op het toeslagenschandaal. Dat maatschappelijke trauma vormde samen met de problemen naar aanleiding van de gaswinning in Groningen aanleiding voor hernieuwde aandacht voor wat bestuurlijke en politieke keuzes in de praktijk daadwerkelijk betekenen. En op politiek niveau daarmee ook voor vragen die te maken hebben met uitvoering en toezicht. Niet voor niets hebben we sinds het laatste kabinet Rutte ministeriŃ‘le commissies die niet alleen specifiek gericht zijn op “Groningen” en het toeslagenschandaal, maar ook op uitvoering en publieke dienstverlening. 

Kort gezegd zijn uitvoering en toezicht weer meer bestuurlijk en politiek geworden. In zekere zin is daarmee de cirkel rond. Voor de scheiding van beleid en uitvoering was de uitvoering vanzelfsprekend deel van de politieke besluitvorming. Ministers waren zèlf de uitvoerders. Met de groei van de overheid en de daarmee gepaard gaande scheiding tussen beleid en uitvoering verdween de uitvoering en het toezicht achter een bestuurskundige horizon. Maar gelukkig zijn we er inmiddels achter dat de werkelijkheid zich niet “op afstand laat plaatsen”. Uitvoering en toezicht  bevinden zich weer in het hart van het bestuur en de politiek. De mate waarin het lukt om ook op het niveau van de Ministerraad de samenhang tussen beleid, uitvoering en toezicht invulling te geven is uiteindelijk bepalend voor de kwaliteit van ons bestuur.

 

© JuristenRijk